Փետրվարյան և հոկտեմբերյան հեղափոխությունների արդյունքները.
Փետրվարյան.
Ընդհատակից դուրս եկած բոլշևիկյան կուսակցությունը վիթխարի աշխատանք տարավ զանգվածների շրջանում, օգնեց նրանց ազատվելու մանրբուրժուական պատրանքներից և անցնելու սոցիալիստ, հեղափոխության դիրքերը։ Մարտի 5(18)-ին նորից սկսեց լույս տեսնել «Պրավդա» թերթը։ Սկսվեց արհմիությունների զանգվածային ստեղծումը, առաջացան ֆաբրիկագործարանային կոմիտեներ, ձևավորվեցին բանվորական միլիցիայի ջոկատներ։ Ամբողջ երկրով մեկ բանվորները և գյուղացիները ստեղծեցին իշխանության ժողովրդական մարմիններ։ Մարտ ամսվա ընթացքում առաջացավ 600 խորհուրդ։ Դա կարևոր նշանակություն ունեցավ հեղափոխ զանգվածների կազմակերպման, հեղափոխության հետագա զարգացման, պետական իշխանոթյունը բանվոր դասակարգին անցնելու համար։ Փետրվարյան հեղափոխության կողմից առաջադրված, սակայն մինչև վերջ չլուծված խնդիրները պահանջում էին հեղափոխության հետագա զարգացումը։ Բուրժուական ժամանակավոր կառավարությունը չէր կարող ժողովրդին տալ ո՝չ խաղաղություն, ո՝չ հող, ո՝չ իսկական ազատություններ։ Եթե բուրժուազիան մենշևիկների և էսէռների օգնությամբ հեղափոխության կծկման կուրս էր վերցրել, ապա բոլշևիկները կոչ էին անում հեղափոխությունը առաջ տանել մինչև իշխանությունը պրոլետարիատի և չքավոր գյողացիության ձեռքն անցնելը։ Վլադիմիր Լենինը մարտյան «Նամակներ հեռվից» աշխատության մեջ առաջ քաշեց սոցիալիստ, հեղափոխությանը անցնելու կուրսը, որը բազմակողմանիորեն հիմնավորեց Ապրիլյան թեզիսներում։ Չնայած պատմական ինքնատիպությանը, Փետրվարյան հեղափոխոթյունը հաստատեց լենինյան ստրատեգիական կուրսի, տակտիկական լոզունգների ճշտությունը։ Հեղափոխությունը ամբողջ աշխարհում հեղափոխական–ժողովրդավարական շարժման հզոր խթան հանդիսացավ։ Ռուսաստանի բանվորների և գյուղացիների կողմից ցարիզմին հասցված հարվածը ուղղված էր նաև կապիտալիզմի համաշխարհային սիստեմին։ Վերացնելով ցարական միապետությունը և կյանքի կոչելով Բանվորների, զինվորների և գյուղացիների դեպուտատների խորհուրդները՝ Փետրվարյան հեղափոխությունը անհրաժեշտ հասարակական քաղաքական նախադրյալներ ստեղծեց անցնելու հեղափոխության նոր՝ սոցիալիստ, փուլին։
Հոկտեմբերյան.
Ինչպես գիտեք, պատմությանը դուր չի գալիս սուբյեկտիվ տրամադրությունը։ Անհնար է ասել, թե ինչ կլիներ, եթե չլիներ այս կամ այն իրադարձությունը և հակառակը։ Այն ամենը, ինչ տեղի է ունենում, տեղի է ունենում ոչ թե մեկ պատճառով, այլ մի բազմության, որը մի պահ հատվել է մի կետում և աշխարհին ցույց տվել մի իրադարձություն իր բոլոր դրական և բացասական կողմերով. քաղաքացիական պատերազմ, հսկայական թվով մահեր, միլիոնավոր մարդիկ, ովքեր լքել են երկիրը: երկիր ընդմիշտ, ահաբեկչություն, արդյունաբերական տերության կառուցում, անգրագիտության վերացում, անվճար կրթություն, բժշկական օգնություն, աշխարհի առաջին սոցիալիստական պետության կառուցում և շատ ավելին: Բայց, բայց խոսելով 1917 թվականի Հոկտեմբերյան հեղափոխության հիմնական նշանակության մասին, պետք է ասել մեկ բան. դա խորը հեղափոխություն էր ամբողջ պետության գաղափարախոսության, տնտեսության և կառուցվածքի մեջ, որն ազդեց ոչ միայն պատմության ընթացքի վրա. Ռուսաստանի, բայց ամբողջ աշխարհի.
Ժողովրդական կոմիսարների բոլշևիկյան խորհրդի օգտին։
1917 թվականի հոկտեմբերի 10-ին բոլշևիկյան կենտրոնական կոմիտեն սահմանեց զինված ապստամբություն նախապատրաստելու ուղին։ Բոլշևիկները ձգտում էին իշխանությունը վերցնել բանվորների և զինվորների պատգամավորների սովետների II համագումարի անունից, որը պետք է «լեգիտիմացներ» ժամանակավոր կառավարության տապալումը։ Համագումարը հարմար քաղաքական ծածկույթ կլիներ հեղաշրջման համար, քանի որ «Ամբողջ իշխանությունը սովետներին» կարգախոսն այս պահին շատ տարածված էր դարձել, և կառավարության դեմ գործողությունները պետք է ներկայացվեին որպես խորհրդային պաշտպանություն: 1917 թվականի Հոկտեմբերյան հեղափոխությունը Ռուսաստանում Ժամանակավոր կառավարության զինված տապալումն է և բոլշևիկյան կուսակցության իշխանության գալը, որը հռչակեց խորհրդային իշխանության հաստատումը, կապիտալիզմի լուծարման սկիզբը և անցումը դեպի սոցիալիզմ։ 1917 թվականի փետրվարյան բուրժուադեմոկրատական հեղափոխությունից հետո ժամանակավոր կառավարության գործողությունների դանդաղությունն ու անհետևողականությունը աշխատանքային, ագրարային, ազգային խնդիրների լուծման գործում, Ռուսաստանի շարունակական մասնակցությունը Առաջին համաշխարհային պատերազմին հանգեցրին ազգային ճգնաժամի խորացման և նախադրյալներ ստեղծեցին. ծայրահեղ ձախ կուսակցությունների հզորացումը կենտրոնական և ազգայնական կուսակցությունների՝ ծայրամասային երկրներում։ Բոլշևիկները գործեցին առավել եռանդուն՝ Ռուսաստանում սոցիալիստական հեղափոխության կուրս հռչակելով, որը նրանք համարեցին համաշխարհային հեղափոխության սկիզբ։ Նրանք առաջ են քաշել ժողովրդական կարգախոսներ՝ «Խաղաղություն ժողովուրդներին», «Հող գյուղացիներին», «Գործարանները բանվորներին»։
ԽՍՀՄ-ում Հոկտեմբերյան հեղափոխության պաշտոնական տարբերակը «երկու հեղափոխությունների» տարբերակն էր։ Ըստ այդ վարկածի՝ 1917 թվականի փետրվարին սկսվեց և ավարտվեց բուրժուադեմոկրատական հեղափոխությունը մոտակա ամիսներին, իսկ Հոկտեմբերյան հեղափոխությունը երկրորդ՝ սոցիալիստական հեղափոխությունն էր։
Բոլշևիկները առաջ քաշեցին «հեղափոխական իրավիճակի» ինքնաբուխ աճի վարկած։ Հենց «հեղափոխական իրավիճակ» հասկացությունը և դրա հիմնական առանձնահատկությունները առաջին անգամ գիտականորեն սահմանվել և ռուսական պատմագրության մեջ ներմուծվել են Վլադիմիր Լենինի կողմից։ Նա իր հիմնական հատկանիշներն անվանեց հետևյալ երեք օբյեկտիվ գործոնները՝ «վերևների» ճգնաժամ, «ներքևի» ճգնաժամ, զանգվածների արտասովոր ակտիվություն։
Ժամանակավոր կառավարության ձևավորումից հետո ստեղծված իրավիճակը Լենինը բնութագրել է որպես «երկիշխանություն», իսկ Տրոցկին՝ «երկակի անարխիա». սոցիալիստները սովետներում կարող էին կառավարել, բայց չցանկացան, ուզում էր կառավարության «առաջադեմ բլոկը»։ իշխել, բայց չկարողացավ՝ ստիպված լինելով հենվել Պետրոգրադի խորհրդի վրա, որի հետ համաձայն չէր ներքին և արտաքին քաղաքականության բոլոր հարցերում։
Զինված ապստամբությունը ղեկավարելու համար ստեղծվեց քաղբյուրո, որի կազմում էին Վլադիմիր Լենինը, Լեոն Տրոցկին, Իոսիֆ Ստալինը, Անդրեյ Բուբնովը, Գրիգորի Զինովևը, Լև Կամենևը (վերջին երկուսը հերքում էին ապստամբության անհրաժեշտությունը)։ Ապստամբության անմիջական ղեկավարումն իրականացնում էր Պետրոգրադի սովետի ռազմահեղափոխական կոմիտեն, որի կազմում էին նաև ձախ սոցիալ-հեղափոխականները։
Մայիսյան հերոսամարտերի արդյունքները.
Ղարաքիլիսայի ճակատամարտի շնորհիվ թուրքական զավթիչները հրաժարվել են Թիֆլիս գնալու մտադրությունից և չեն կարողացել մտնել Սևանի ավազան, ինչպես նաև մայիսյան հերոսամարտերով դրվեց ամբողջական հայրենիքի վերականգնման ճանապարհի սկիզբը։
Ջանիկյան Արթենի 